خطبه اول:

امنیت عقیدتی یک ویژگی است که مسلمانان از آن برخوردارند:

﴿ وَسَخَّرَ لَكُم مَّا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا مِّنْهُ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ (13) ﴾

جهان با همه اجزایش، وجود خدا، یگانگی و کمال او را فریاد می‌زند:

و در هر چیزی برای او نشانه‌ای است که دلالت می‌کند بر اینکه او یکی است.

[ لبید بن ربیعه ]

﴿ إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لَآيَاتٍ لِّأُولِي الْأَلْبَابِ (190) الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَىٰ جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَٰذَا بَاطِلًا سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ (191) ﴾

[ سوره آل عمران  ]

هر کس به خداوند ایمان آورد و او را سپاسگزار باشد هدف از وجودش را محقق ساخته است:

﴿ هَلْ أَتَىٰ عَلَى الْإِنسَانِ حِينٌ مِّنَ الدَّهْرِ لَمْ يَكُن شَيْئًا مَّذْكُورًا (1) ﴾

﴿ آیا زمانی بر انسان گذشت که چیزی درخور ذکر نبود؟ ﴾

[ سوره انسان. ]

﴿ مَّا يَفْعَلُ اللَّهُ بِعَذَابِكُمْ إِن شَكَرْتُمْ وَآمَنتُمْ ۚ وَكَانَ اللَّهُ شَاكِرًا عَلِيمًا (147) ﴾

﴿ اگر سپاسگزار باشید و ایمان آورید، خدا با عذاب شما چه کند؟ و خداوند سپاسگزار و داناست ﴾

[ سوره نساء  ]

تصفیه حساب کامل در روز قیامت: 

﴿ كُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَةُ الْمَوْتِ ۗ وَإِنَّمَا تُوَفَّوْنَ أُجُورَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ۖ فَمَن زُحْزِحَ عَنِ النَّارِ وَأُدْخِلَ الْجَنَّةَ فَقَدْ فَازَ ۗ وَمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلَّا مَتَاعُ الْغُرُورِ (185)  ﴾

﴿ هر نفسی چشنده مرگ است و همانا روز قیامت پاداش‌هایتان به طور کامل داده می‌شود، پس هر کس از آتش دور داشته شود و به بهشت درآید، قطعاً رستگار شده است و زندگی دنیا جز متاع فریبنده نیست. ﴾

[ آل عمران  ]

﴿ وَهُوَ الَّذِي يَبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ وَهُوَ أَهْوَنُ عَلَيْهِ ۚ وَلَهُ الْمَثَلُ الْأَعْلَىٰ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ (27) ﴾

﴿ اوست که آفرینش را آغاز می‌کند، سپس آن را بازمی‌گرداند و این بر او آسان‌تر است و او را در آسمان‌ها و زمین برترین وصف است و اوست عزیز و حکیم  ﴾

[ سوره روم  ]

﴿ إِنَّ السَّاعَةَ آتِيَةٌ أَكَادُ أُخْفِيهَا لِتُجْزَىٰ كُلُّ نَفْسٍ بِمَا تَسْعَىٰ (15) ﴾

﴿ همانا قیامت آمدنی است، می‌خواهم آن را پنهان کنم تا هر کس به آنچه می‌کوشد، جزا داده شود. ﴾

[ سوره طه  ]

تسخیر هستی برای انسان، تسخیر تعریف و تکریم است:

زندگی دنیا سرای تکلیف است نه سرای تشریف:

﴿ قُلْ هَلْ نُنَبِّئُكُم بِالْأَخْسَرِينَ أَعْمَالًا (103) الَّذِينَ ضَلَّ سَعْيُهُمْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَهُمْ يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ يُحْسِنُونَ صُنْعًا (104) ﴾

﴿ بگو: آیا شما را از زیانکارترین مردم آگاه گردانیم؟ (۱۰۳) آنان که تلاششان در زندگی دنیا تباه شده و می‌پندارند که کار نیک انجام می‌دهند (۱۰۴) ﴾

[ كهف  ]

(( قالَ اللَّهُ: أعْدَدْتُ لِعِبادِي الصَّالِحِينَ ما لا عَيْنٌ رَأَتْ، ولا أُذُنٌ سَمِعَتْ، ولا خَطَرَ علَى قَلْبِ بَشَرٍ ))

(( خداوند فرمود: برای بندگان شایسته‌ام چیزهایی آماده کرده‌ام که نه چشمی دیده و نه گوشی شنیده و نه به قلب بشری خطور کرده است . ))

[ صحيح بخاری ]

﴿ وَيُدْخِلُهُمُ الْجَنَّةَ عَرَّفَهَا لَهُمْ (6) ﴾

﴿ و آنان را به بهشتی درمی‌آورد که آن را برایشان شناسانده است  ﴾

[ محمد  ]

دنیا سرای پیچیدگی است، نه سرای یکنواختی:

(( أَيُّها الناسُ إنَّ هذه الدنيا دارُ التِوَاءٍ لا دَارُ اسْتِوَاءٍ ومَنْزِلُ تَرَحٍ لا مَنْزِلُ فَرَحٍ فَمَنْ عَرَفَهَا لمْ يَفْرَحْ لِرَجَاءٍ ولَمْ يَحْزَنْ لِشَقَاءٍ ألا وإِنَّ اللهَ تَعَالَى خلق الدنيا دارَ بَلْوَى والآخِرَةَ دَارَ عُقْبَى فَجَعَلَ بَلْوَى الدنيا لِثَوَابِ الآخِرَةِ سَبَبًا وثَوَابَ الآخِرَةِ من بَلْوَى الدنيا عِوَضًا فَيَأْخُذُ لِيُعْطِيَ ويَبْتَلِي لِيَجْزِيَ وإِنَّهَا لَسَرِيعَةُ الذَّهَابِ وشِيكَةُ الانْقِلابِ فَاحْذَرُوا حَلاوَةَ رَضَاعِهَا لِمَرَارَةِ فِطَامِهَا واهْجُرُوا لَذِيذَ عَاجِلِهَا لِكَرِيهِ آجِلِهَا ولا تَسْعُوا في عُمْرَانِ دَارٍ وقَدْ قَضَى اللهُ خَرَابَهَا ولا تُوَاصِلُوهَا وقَدْ أَرَادَ اللهُ مِنْكُمُ اجْتِنَابَهَا فَتَكُونُوا لِسَخَطِهِ مُتَعَرِّضِينَ ولِعُقُوبَتِهِ مُسْتَحِقِّينَ ))

(( ای مردم، این دنیا سرای پیچیدگی است نه سرای یکنواختی و منزل اندوه است نه منزل شادی، پس هر کس آن را شناخت، نه برای امیدی شاد می‌شود و نه برای بدبختی غمگین، آگاه باشید که خداوند متعال دنیا را سرای آزمایش و آخرت را سرای پاداش قرار داده است، پس آزمایش دنیا را سبب ثواب آخرت و ثواب آخرت را عوضی از آزمایش دنیا قرار داد، پس می‌گیرد تا ببخشد و امتحان می‌کند تا پاداش دهد و همانا دنیا زودگذر و در آستانه دگرگونی است، پس از شیرینی دوران کودکی آن برای تلخی دوران از شیر گرفتن برحذر باشید و لذت زودگذر آن را برای ناخوشایندی آینده‌اش رها کنید و در آبادانی سرایی که خداوند خرابی آن را مقدر کرده نکوشید و با آن پیوند برقرار نکنید در حالی که خداوند از شما دوری از آن را خواسته است، پس در معرض خشم او قرار می‌گیرید و مستحق مجازاتش می‌شوید. دیلمی آن را نقل کرده است. ))

[ ديلمی ]

انسان‌ها نزد خداوند عزوجل دو نمونه‌اند:

1- نمونه‌ای که خدا را شناخت و به برنامه‌اش پایبند بود و به مخلوقاتش نیکی کرد، پس در دنیا و آخرت سالم و سعادتمند شد: 

﴿ فَأَمَّا مَنْ أَعْطَىٰ وَاتَّقَىٰ (5) وَصَدَّقَ بِالْحُسْنَىٰ (6) ﴾

﴿ اما کسی که انفاق کرد و تقوا پیشه کرد (۵) و به نیکی تصدیق کرد (۶) ﴾

[ ليل ]

2- و نمونه‌ای که از خدا غافل شد و از برنامه‌اش سرپیچی کرد و به مخلوقاتش بدی کرد، پس در دنیا و آخرت بدبخت شد:

﴿ وَأَمَّا مَن بَخِلَ وَاسْتَغْنَىٰ (8)  وَكَذَّبَ بِالْحُسْنَىٰ (9) ﴾

﴿ اما کسی که بخل ورزید و بی‌نیاز شد (۸) و به نیکی تکذیب کرد (۹) ﴾

[ ليل ]

﴿ فَسَنُيَسِّرُهُ لِلْيُسْرَىٰ (7) ﴾

﴿ پس او را برای آسانی آماده می‌کنیم (۷) ﴾

[ ليل  ]

﴿ فَسَنُيَسِّرُهُ لِلْعُسْرَىٰ (10) ﴾

﴿ پس او را برای سختی آماده می‌کنیم (۱۰) ﴾

[ ليل ]

خوشبخت‌ترین مردم در دنیا بی‌رغبت‌ترین آن‌ها به دنیا هستند و بدبخت‌ترین آن‌ها در دنیا حریص‌ترین آن‌ها به دنیا:     

در نگرش اسلامی، انسان برترین مخلوق است:

﴿ إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَةَ عَلَى السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالْجِبَالِ فَأَبَيْنَ أَن يَحْمِلْنَهَا وَأَشْفَقْنَ مِنْهَا وَحَمَلَهَا الْإِنسَانُ ۖ إِنَّهُ كَانَ ظَلُومًا جَهُولًا (72)  ﴾

﴿ «ما امانت [تکلیف و مسئولیت] را بر آسمان‌ها و زمین و کوه‌ها عرضه کردیم، اما آن‌ها از پذیرش آن خودداری کردند و از آن ترسیدند، ولی انسان آن را بر دوش گرفت. به راستی که او بسیار ستمگر و نادان بود.» ﴾

[ احزاب  ]

﴿ وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَىٰ كَثِيرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلًا (70) ﴾

﴿ «ما فرزندان آدم را گرامی داشتیم و آنان را در خشکی و دریا حمل کردیم و از چیزهای پاکیزه به آنان روزی دادیم و آنان را بر بسیاری از آفریده‌های خود برتری بخشیدیم.» ﴾

[ اسراء  ]

﴿ عَلَّمَهُ الْبَيَانَ (4) ﴾

﴿ «به او بیان آموخت.» ﴾

[ الرحمن  ]

﴿ وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ (56) ﴾

﴿ «من جن و انس را نیافریدم جز برای اینکه مرا بپرستند.» ﴾

[ ذاريات  ]

انسان موجودی است که در درجه اول گرامی داشته شده، مکلف شده و پویا است:

انسان ضعیف آفریده شده است تا در ضعفش نیازمند باشد و با نیازمندی خود خوشبخت شود:

﴿ يُرِيدُ اللَّهُ أَن يُخَفِّفَ عَنكُمْ ۚ وَخُلِقَ الْإِنسَانُ ضَعِيفًا (28) ﴾

﴿ خداوند می خواهد بار شما را سبک کند؛ و انسان ضعیف آفریده شده است. ﴾

[ نساء  ]

﴿ إِنَّ الْإِنسَانَ خُلِقَ هَلُوعًا (19) إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعًا (20) وَإِذَا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعًا (21) إِلَّا الْمُصَلِّينَ (22)  ﴾

﴿ همانا انسان حریص آفریده شده است. * هنگامی که بدی به او می رسد، بی تابی می کند. *و هنگامی که خوبی به او می رسد، بخیل است. * مگر نمازگزاران.  ﴾

[ معارج  ]

هر کس در این دنیا درست رفتار کند، در دنیا و آخرت در امان و سعادتمند خواهد بود: 

اسلام زندگی است: 

﴿ لِّيُنذِرَ مَن كَانَ حَيًّا وَيَحِقَّ الْقَوْلُ عَلَى الْكَافِرِينَ (70) ﴾

﴿ «تا هر کس را که زنده است هشدار دهد و سخن [خدا] بر کافران ثابت گردد.» ﴾

[ يس  ]

مشکلات مسلمانان، نشانه‌های یک بیماری واحد، یعنی دوری از خداست: 

استقامت و پایداری در راه خدا، جوهر دین است: 

(( الإيمانُ قَيدُ الفَتْكِ، لا يَفْتِكُ مُؤمِنٌ ))

(( ایمان، جلوی تعدی و تجاوز را می‌گیرد. یک مؤمن تعدی نمی‌کند. ))

[ ابو داوود ]

﴿ فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللَّهِ لِنتَ لَهُمْ ۖ وَلَوْ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ ۖ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ ۖ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ (159 ﴾

﴿ «به [برکت] رحمت الهی با آنان نرمخو شدی، و اگر تندخو و سنگدل بودی، قطعاً از پیرامون تو پراکنده می‌شدند. پس، از آنان درگذر و برایشان آمرزش بخواه، و در کار[ها] با آنان مشورت کن؛ و چون تصمیم گرفتی، بر خدا توکل کن، زیرا خداوند توکل‌کنندگان را دوست می‌دارد.» ﴾

[ آل عمران  ]

ترس از خداوند عزوجل، اساس محبت و همدلی و رحمت بین مردم است:

هر کس دین را به درستی به کار گیرد، میوه های رسیده آن را می چیند: 

﴿ وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا ۖ وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَىٰ جُيُوبِهِنَّ ۖ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِينَ غَيْرِ أُولِي الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِينَ لَمْ يَظْهَرُوا عَلَىٰ عَوْرَاتِ النِّسَاءِ ۖ وَلَا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ مَا يُخْفِينَ مِن زِينَتِهِنَّ ۚ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ (31)  ﴾

﴿ «و به زنان مؤمن بگو دیدگان خود را [از نامحرم] فروگیرند و دامن های خویش را حفظ کنند و زینت خود را -جز آنچه ظاهر است- آشکار نکنند و باید روسری خود را بر سینه هایشان بیندازند و زینت خود را آشکار نکنند جز برای شوهرانشان یا پدرانشان یا پدران شوهرانشان یا پسرانشان یا پسران شوهرانشان یا برادرانشان یا پسران برادرانشان یا پسران خواهرانشان یا زنان [هم کیش] خود یا کنیزانشان یا خدمتکاران مردی که [از زنان] بی نیازند یا کودکانی که بر عورت های زنان آگاه نیستند و پا های خود را [به گونه ای به زمین] نکوبند تا آنچه از زینتشان نهفته می دارند معلوم گردد. ای مؤمنان، همگی به سوی خدا بازگردید، باشد که رستگار شوید.»  ﴾

[ نور  ]

اخلاص نسبت به خداوند عزوجل، اساس موفقیت و کامیابی است: